महाभरती सराव प्रश्नसंच 134

व्यक्तींना प्रतिष्ठेची खात्री देण्याकरिता राज्यघटनेत केलेल्या तरतुदी अशा आहेत . अ) उद्देशपत्रिकेत 'बंदुभाव' या तत्वाचा समावेश केला. ब) मूलभूत हक्कांद्वारे प्रतिष्ठा सुरक्षित केली आहे. क) हे हक्क वादयोग्य (दादमागता येणारे) आहेत. ड)गरजा आणि दुर्दशापासून नागरिकांना मुक्त ठेवण्यासाठी राज्यघटनेत राज्याच्या धोरणांची मार्गदर्शक तत्त्वे समाविष्ट केली आहेत. वर दिलेल्या विधानांपैकी कोणते विधाने बरोबर आहेत.

भारतातील राज्यघटनेच्या नवनिर्मिती क्षमतेचेपुरावे म्हणून पुढे केलेल्या खालील तरतुदींचा विचार करा. अ) प्रबळ केंद्र आणि केंद्र आणि घटकराज्ये यात अधिकार वाटणी. ब) एकात्म न्यायसंस्था. क) अखिल भारतीय प्रशासकीय सेवा. ड) एकेरी नागरिकत्व. वरील विधानपैकी कोणते विधाने बरोबर आहेत ?

भारतीय संघराज्याचे वर्णन आणि लेखक यांची जुळणी करा. अ) संघराज्याची दुय्यम वैशिष्ट्ये असलेले एकात्म राज्य i) सर आयव्हर जेनिंग्ज ब) पुर्णपणे संघराज्यही नाही पुर्णपणे एकात्म राज्यही नाही परंतु दोन्हींचा संयोग असलेले ii) ग्रँनव्हीले ऑस्टीन क) प्रबळ केंद्रीयकरणी प्रवृत्ती असलेले संघराज्य iii) दुर्गा दास बसू ड) एकात्म किंवा अदभूत प्रकारचे संमिश्र राज्य iv) के.सी.व्हीअर पर्यायी उत्तरे :

योग्य जोड्या जुळवा. अ)मूलभूत अधिकार i)जर्मनीचे वायमर संविधान ब)नीती निर्देशक तत्त्वे ii)कॅनडाचे संविधान क)केंद्र सरकारला उर्वरित अधिकार iii)आयरीश संविधान ड)आणीबाणी 4)अमेरिकेचे संविधान

संविधान सभेच्या समित्यांच्या बाबतीत खालीलपैकी कोणती समिति बरोबर जुळत नाही ?

सूची 'अ' व 'ब' मधील जोड्या जुळवा. अ) कायद्याचे राज्य i) ऑस्ट्रेलिया ब)घटनादुरुस्ते प्रक्रिया ii) इंग्लंड समवर्ती सूची iii) दक्षिण आफ्रिका

खालीलपैकी भारतीय राज्यघटनेचे कोणते एक वैशिष्ठ्ये आहेत ?

खालीलपैकी कोणत्या भारतीय राज्यघटनेच्या वैशिष्ट्यांवरून असे निदर्शनास येते की, वास्तविक कार्यकारी सत्ता पंतप्रधानाच्या नेतृत्त्वाखाली कार्य करणार्‍या मंत्रिमंडळाच्या हातात आहे ?

खालील दिलेली भारतीय राज्यघटनेची वैशिष्टये आणि त्यासमोर दिलेले स्त्रोत तपासून योग्य पर्याय निवडा. अ) कॅबिनेट व्यवस्था : फ्रान्स ब) मूलभूत हक्क : सोव्हिएत युनियन क) उर्वरित अधिकार : ऑस्ट्रेलिया ड)मार्गदर्शक तत्त्वे : जर्मनी

खालील विधाने विचारात घ्या : अ) भारतीय संविधान ब्रिटिश संसदीय प्रारूपाचे अनुकरण केले आहे. ब) भारतात संविधान सर्वश्रेष्ठ आहे,संसद नव्हे. क) भारतातील न्यायालयांना संसदेने पारित केलेल्या कायद्याची संविधान तपासण्याची सत्ता प्राप्त नाही . वरीलपैकी कोणती विधाने बरोबर आहेत ?

संसदेच्या दोन्ही सभागृहांची संयुक्त बैठक हे तत्त्व ......... च्या राज्यघटनेवरून स्वीकारले गेले.

खालीलपैकी कोणती राज्यघटनेची मूलभूत वैशिष्ठ्ये समजता येतील ? अ) राज्यघटनेने सर्वश्रेष्ठतत्व ब) न्यायालयीन पुनर्विलोकन क) कल्याणकारी राज्य ड)घटनादुरूस्ती बाबतचे संसदेचे मर्यादित अधिकार पर्यायी उत्तरे

भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाला प्राप्त झालेल्या न्यायिक पुनर्विलोकणाचा अधिकार कोणत्या देशाच्या संविधानाच्या आधारावर घेतला आहे ?

संघराज्य सरकारमध्ये-

भारतीय न्यायापालिकेची वैशिष्टये कोणती ?

सामान्यपणे संघराज्य पद्धतीला कोणत्या पद्धतीचे विधिमंडळ असते ?

सांघिय शासन व्यवस्थेमध्ये -

राज्यघटनेच्या 'प्रस्तावने' बाबत खालीलपैकी कोणते विधान बरोबर नाही ?

1976 च्या 42 व्या घटनादुरूस्ती अधींनियमाबाबत खालीलपैकी कोणते विधान चुकीचे आहे. ?

भारतीय राज्यघटनेच्या सरनाम्याच्या सुरूवातीला समाविष्ट करण्यात आलेले "आम्ही लोक" हे शब्द ........... राज्यघटनेमधून घेण्यात आले आहेत.

भारतीय राज्यघटनेच्या प्रात्यविकानुसार भारत हे 'प्रजासत्ताक' आहे. प्रजासत्ताकचा अर्थ कोणता. अ) राज्यकर्ता वंशपरंपरागत नसतो. ब) सार्वभौम सत्ता केंद्रीय मंत्रिमंडळामध्ये असते. क) शासन प्रमुख हा जनतेकडून विशिष्ट काळासाठी निवडला जातो. ड) राष्ट्रप्रमुख हा जनतेकडून विशिष्ट काळासाठी निवडला जातो. खाली दिलेल्या पर्यायातून योग्य पर्याय निवडा :

खलील विधाने विचारात घ्या : अ) सरनामा हा राज्यघटनेच्या मूलभूत वैशिष्ट्यांची संपूर्ण सूची प्रदान करतो. ब) सरनाम्यात घटनाकारांच्या वास्तविक उद्दिष्टाचा आणि तत्त्वज्ञाचा समावेश आहे. क) सरनाम्यातील 'न्याय' ही संकल्पना न्यायालयाने दिलेल्या संकुचित वैधानिक न्यायाइतकी मर्यादित नाही. वरीलपैकी कोणते विधान चुकीचे आहेत.

भारतीय राज्यघटनेच्या उद्देशपत्रिकेनुसार भारत हे गणाराज्य आहे गणराज्याचा अर्थ कोणता ? अ) देशात अनुवंशिक राज्यकर्ता नाही. ब) देशाचा प्रमुख हा विशिष्ट कालावधीसाठी जनतेकडून प्रत्यक्ष अथवा अप्रत्यक्षरित्या निवडलेला असतो. पर्यायी उत्तरे.

खलील विधाने विचारात घ्या : अ) 'धर्मनिरपेक्षा राज्य' म्हणजे राज्य सर्व धर्मांचे समान संरक्षण करते आणि कोणताही एक धर्म राज्यधर्म म्हणून मनात नाही. ब) राज्यघटनेच्या शिल्पकारांनी अनुच्छेद 25,26 आणि 27 स्वीकारून धर्मनिरपेक्षता चालना दिलेली आहे. क) धर्मनिरपेक्षा हा राज्यघटनेच्या पायाभूत संरचनेचा भाग आहे. वरीलपैकी कोणते विधान बरोबर आहेत.

भारतीय राज्यघटनेच्या सरनाम्याबाबत खालील विधाने विचारात घ्या : खालीलपैकी कोणते विधाने बरोबर आहेते. अ) सरनामा हा राज्यघटनेचे अविभाज्य अंग आहे. ब) सरनाम्यातील तरतुदी या न्यायालयाद्वारे अंमलात आणता येतात. क) सरनामा हा विधिमंडळाच्या अधिकारचे स्त्रोत म्हणून कार्य करु शकतो.